Santa clause hi Khrihfa a simi paoh nih Khrismas thla a phak fatin kan hmuh lengmang tawn, asinain mi zeidah a si ti belte hi a thei lomi tampi kan um kho men. Myra khua mi mithiang Nicholas timi pa min in a chuakmi a si. A tuanbia le a si ning tak hi tling cikcek in aho hmanh nih theih a si lo nain thil tha a tuahmi tu cu a thei lomi an um ti lo.
Nicholas hi Khrihfa chungkhar in a chuakmi a si. Nicholas timi min hi a pu nih a sakmi a si, i a pu hi a chuahnak Patara khua i bishop a si. A nu le pa hi ngeih le chiah leiah mi thawngtha ngai an si. An fapa a duhmi paoh tuahpiak an i zuam tawn. Asinain Nicholas hi a ngakchiat tein lentecelhnak thilri tuktak pawl hi zei ah a rel bal hna lo. Thil theih le cawn ko hi a rak huam, abikin biaknak lei hi theih a rak huam khun. Kum riat a si lioah an khua ah zawtnak tha lo (plague) a rak tlung i a nu le pa nih an rak thih tak. An chungkhar ngeih le chiah vialte amah nih a co dih, cu chungah cun Sui thluan thum zong a tel. A nu le pa tuan te an thihtakmi nih hin Nicholas hi lunglileng ngaiin le mi hmai chuak ngam lo tiangin a rak um ter. Hawi thar kawl tuk lem loin amah te lawngin kum caan saupi a vakvai.
A rak vahvaihnak chungin Nicholas nih minung tampi hna rawl reprai ei kho loin sifak ngaiin an nun kha a hmuh tawn. Cuchinchapah, Lam pawngah thu i kut dawnh in mi a hal bikmi hi ngakchia pawl an si kha a hmuh fawn. Nicholas nih cu ngakchia pawl cu asikhawh tawk bawmh dingin aa tim. Asinain amah hrim zong mi ningzahpang a si caah mi hmai ah a chuak a lang ngam lo. Cucaah Nicholas ka si an ka theih sual lai tiah an kut an donhmi chungah tangka pia a va pek hna hmanh ahkhin zokzok in mi hmuh lo nakah a tli than colh tawn.
Zaan khat cu a vahnak in a inn lei a rak tin pahah a nu le pa tluk tein a rak rum ve mi pa, an innpa hna inn kha a tan pah. Sifahnah nih a tlunh hna i harnak ngan pi an rak ton lio caan a si. Leiba tam tuk an ngei i a cham kho ding an si ti lo. Lei a batmi pawl nih a fanu le pathum leiba canah an i tlaih hna lai i sal ah an zuar sual hna lai ti a phang tuk. Cucaah va ngei zok hna seh ti a duh hna, asinain man pek awk a ngei fawn lo. An nih lio chan ahcun nu le pa an i thitum tikah nu lei nih pa lei kha MAN (dowry) pek phung a rak si. An chungkhar dihlak thinhung ngaiin le i hmaichiat buin an thut kha thlalang awng in a hei hmuh hna. Nicholas nih thlalang awng hramin cun bia an i ruahmi cu a thli tein a va ngaih hna. Cuahcun an pa bik nih a fa nu le pathum kha nan duhmi nan tlangval pawl he nan i um kho lai lo, man pek ding ka ngei hna lo tiah a chimh hna kha Nicholas nih cun a theih.
Nicholas cu inn a phak tikah, cu hna chungkhar kong a ruah ah aa nuam kho ti lo. Cuahcun a thingkuang chungah a chiahmi sui thluan thum kha a lungah a hung chuak. Mah hi sui thluan khat hi ka pek hna ah a tha lai tiah a ruah. Asinain a langhngan pi i kan bawmh hna ti va pek hna le a duh ve fawn lo. Cuahcun an thlalang awngka an on ta mi te kha a lung ah a hung chuak. Zaantim an it dih cang a ti ahkhin thlalangawngka ahcun sui thluan khat a va chiahpiak hna. A thaizing an inn lei aa chawh tikah cun cu hna chungkhar nuam te i an rak um kha a hmuh hna tikah mah cu zan ahcun a sui thluan pa hnih zong cu a dang a fa nu le pahnih va an ngeih tik i man pek awk ah a chiahpiak hna.
Sui le ngeihchiah zei hmanh a ngeih ti lo caah a nun chung Pathian riantuan dingin Khrihfa phungki ah a lut. Hrimthannak dingah Israel a va tlawng. Jerusalem a phak ahhin Jesuh Khrih caah hmun biapi deuh a si ti a ruahmi hmun paohah a khuk aa bil i thla a cam. Voikhat cu Nicholas thla a cam lioah, aw thawng pakhat nih Lycia khua ah va kir law sifak pawl va bawm hna tiah a fial. Cu ahcun Lycia ahcun a kir than colh. An nih lio chan ahcun Mediterranean rili hi mi tha lo (pirate) pawl an rak tam tuk i thinpang ngai a rak si. Cu nakin tih a nung deuh rihmi cu rili le tilet a si. A tlun lei ahhin tilet a tho ciammam i kan thi dih cang lai tiin an i ruat. Cu lio caan ah Nicholas nih a tuah khawhmi cu thlacam lawng a si. Thla a cam tlawmpal ah thlichia le tilet cu an dai dih. Lycia khua him tein a phak tikah aw thawng nih rian a fial bantuk in a nun chung sifak pawl bawmhnak in a nunnak a liamter.
An khua a phak tlawmpal ah Myra timi khua i an Archbishop pa hi a thi. Myra hi Nicholas te khua Patara pawng teah a ummi a si. Tlangbawi pawl cu Archbishop rian a tlaitu ding mi thim dingah tonnak an ngei hna. Cu tonnak ahcun tlangbawi pakhat nih a mangah thim dingmi minung kongah langhnak a hmuhmi kha a chimh hna. Cu ning cun tlangbawi vialte nih Nicholas cu Myra khua Archbishop tuan dingah an lung a tling i rian an pek. Nicholas cu Archbishop tuan dingah an chimh ahhin a khuaruah a har, hi rian tlaih dingah a ngakchia tuk rih. Cucaah mipi nih “Bishop pa te” (the boy bishop) tiin min an rak pek. Nicholas hi a tar hnu pi A.D. 343 ah a thi i Myra ah a ruak an vui tiah an zumh. A thih ni hi December ni 6 a si tiah roca an tialmi a um.
Hlan lio Santa Clause a hmantlak an suaimi ahcun bishop thilthuam (Roman Catholic Bishop pawl an i hrukmi bantuk) khi aa hruk tawn. Asinain atu chanthar Santa Clause i a hruk-aih hi cu kum zabu 19 hrawng i Thomas Nast nih cartoon a suai tawnmi ah a hruk-aih termi hna kha United States and Canada hrawng nih an rak uar tuk i cu in cun Santa Clause zong cu mahbantuk thilthuam phun cun an suai beh vemi a si. Santa Clause kan hmuhnak nih Santa Clause i mi sifak mi har a rak bawmhnak nun tha le Pathian hrimhrim nih a fapa Jesuh Khrih a kan pek siannak dawtnak hun kan theihterthan hram seh.
Who is Santa Claus?
Santa Claus is anyone who loves another and seeks to make them happy; who gives himself by thought or word or deed in every gift that he bestows; who shares his joys with those who are sad; whose hand is never closed against the needy; whose arm is ever outstretched to aid the weak; whose sympathy is quick and genuine in time of trouble; who recognizes a comrade and brother in every man he meets upon life’s common road; who lives his life throughout the entire year in the Christmas spirit.
(Edwin Osgood Grover, 1912)
**A cung ka tialmi Santa Claus kong hi Harry Paul Jeffers tialmi Legends of Santa Claus, pp. 19- 25; le William J. Federer tialmi There Really Is a Santa Claus: The History of St. Nicholas & Christmas timi cauk pawl cherhchan in ka tialmi a si.
---
Mah ca hi Minmei Zam Blog ah a ttialmi a si i a original URL: Minmei Zam ah hin relkhawh a si lai.